Τετάρτη 14 Μαρτίου 2012

ΑΝΤΙ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ


Ο Αντρέας Κουζέλης δεν έχει βιογραφικό διότι διάγει βίο γραφικό. Αν θέλετε πληροφορίες για το χαρακτήρα, τις αναζητήσεις και το έργο του, διαβάστε ένα βιβλίο του. Ό,τι αποκομίσετε από την πνευματική συνεύρεση με το δημιουργό θα έχει πολλαπλάσιο αντίκρισμα συγκριτικά με τις βιογραφικές κοινοτυπίες που συνήθως αναφέρονται. Όσοι, παρόλα αυτά, επιθυμούν να λάβουν την καθιερωμένη δοσολογία από κομβικά περιστατικά της ζωής του Κουζέλη, καθώς και πληροφορίες σχετικά με την αναπηρία του, μπορούν να ανατρέξουν στην ευσύνοπτη καταγραφή στο τέλος του κειμένου.
Ενδιαμέσως, περιδιαβαίνουμε το μαγικό κόσμο του συγγραφέα, όπως αυτός σκιαγραφείται στα τρία βιβλία που έχει εκδώσει. Προτάσσεται η ιδιότητα του συγγραφέα, όχι επειδή θεωρούνται υποδεέστερες εκείνες του εκδότη, του δημοσιογράφου, του κοινωνιολόγου και του συνεργάτη του γραφείου τύπου του δήμου Χολαργού, αλλά διότι μέσω του συγγραφικού έργου παρουσιάζεται ενώπιόν σας σ’ αυτή την ιστοσελίδα.
Το 1999 εξεδόθη από τις Εκδόσεις Εκκίνηση –την εκδοτική εταιρία που ίδρυσε ο Αντρέας Κουζέλης και η οποία αποτελεί την πρώτη επιχειρηματική προσπάθεια ατόμου με αναπηρία στο χώρο του βιβλίου και των εντύπων- το θεατρικό διήγημα «Επισκέπτες Ονείρου». Βιβλιοκριτικοί και συγγραφείς μίλησαν τότε για ένα ευφάνταστο και πολυεπίπεδο, αλλά στρυφνό ποιητικό κείμενο που καταδύει τον αναγνώστη στη μύχια πλευρά του υποσυνειδήτου. Αυτή η διαπίστωση αληθεύει, ωστόσο απέχει από την ουσία του κεφαλαιώδους εγχειρήματος το οποίο αποτόλμησε ο νεόκοπος λογοτέχνης. Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο της πρωτόλειας, είν’ αλήθεια, έκδοσης: «Συνομιλούμε με αυτό που ονομάζουμε εσώτερο κομμάτι μας, ως αδαείς φιλόλογοι, οπλισμένοι με τη βεβαιότητα της συμβατικής λογικής. Απλά, λογικά, ψεύτικα, συντηρητικά. Τέλεια διαμορφωμένοι αμυντικοί οργανισμοί, αγνοούμε εσκεμμένα ότι το σύνολο της ύπαρξής μας δεν είναι τίποτε άλλο από μια ακατάπαυστη, καθολική, συνεχής απολογία, που συνδέει και συνθέτει μοναδικά αυτό που συνηθίζουμε ν’ αποκαλούμε «είναι» μας». Να λοιπόν το επίκεντρο της σεισμικής δόνησης που ξεσπάει στον ψυχικό κόσμο του ανυποψίαστου αναγνώστη των Επισκεπτών του Ονείρου. Ωστόσο, η αποστολή του κειμένου δεν εξαντλείται στην ανάγνωση, εφόσον πρόκειται για θεατρικό έργο υψηλών απαιτήσεων και πολλαπλών αναγνώσεων. Σύντομα, το θεατρόφιλο κοινό της Αθήνας θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει το θεατρικό έργο που οραματίστηκε έξι χρόνια πριν ο συγγραφέας. Το θεατρικό σανίδι είναι βέβαια καλειδοσκόπιο πνευματικών προβληματισμών, αλλά δεν παύει να αποτελεί ξύλινη κατασκευή, της οποίας η αντοχή θα δοκιμαστεί σκληρά από την ιδιάζουσα βαρύτητα του έργου. Για να μη μιλήσουμε για τις προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος ο επίδοξος σκηνοθέτης, ο οποίος άλλωστε ενδέχεται να αναγκαστεί να μοιράζει προσκλήσεις μήπως και πατήσει κάνας θεατής στο θέατρο…
Αν το πρώτο βιβλίο προκάλεσε αίσθηση στους κύκλους της διανόησης, το δεύτερο ήταν έκπληξη. Για την ακρίβεια, ένα δώρο-έκπληξη στις γυναίκες. Μία ευκολοδιάβαστη νουβέλα που προσεγγίζει με ευαισθησία το δύσβατο θέμα της καταπίεσης του ωραίου φύλου από την άσχημη κοινωνία μας, αλλά, κυρίως, από τις προαιώνιες ιδεοληψίες με τις οποίες έχουμε ανατραφεί. Ο τίτλος, εύγλωττος και βαθιά αλληγορικός: «Ήττα». Σε μια δεύτερη ανάγνωση, η αλληγορία της περιγραφόμενης γυναικείας ιστορίας αφορά τον καθένα μας. Η Αφροδίτη, κεντρική ηρωίδα του έργου, συμβολίζει την ήττα του συναισθηματικού κόσμου από την άκρατη θεσμοθετημένη καταπίεση. Η αρχική επαναστατικότητά της καταθλίβεται τελικά από τις παντοδύναμες περιρρέουσες συμβάσεις και συνθήκες, όπως δυστυχώς κατά κανόνα συμβαίνει. Ωστόσο, το μήνυμα της νουβέλας είναι κατεξοχήν αισιόδοξο. Πώς θα μπορούσε να μην είναι, σε μια αισθαντική ερωτική ιστορία;
Φτάνουμε λοιπόν στη μοιραία «Καταπακτή». Το κουτί της Πανδώρας. Το αμπάρι της στιχουργικής δολοπλοκίας και της ποιητικής δημιουργικότητας του Αντρέα Κουζέλη. Το Φεβρουάριο του 2003, το καπάκι άνοιξε κι από τα έγκατα της Καταπακτής ξεπήδησαν ποιήματα, απόσταγμα εφταετούς οδύσσειας στα πέλαγα της γλώσσας και του μυαλού. Προλογίζει ο Στέλιος Μαρίνης την ποιητική συλλογή, υπό τη διττή ιδιότητα του μαθηματικού-συγγραφέα: «Το μεγαλύτερο ταλέντο του Αντρέα Κουζέλη είναι να γράφει τίτλους. Με τρεις λέξεις τα έχει πει όλα. Κρύβει τον τίτλο καταμεσής κάθε ποιήματος. Το παιχνίδι για τον αναγνώστη είναι να βρει τον τίτλο ανάμεσα στους στίχους. Ευτυχία του θα είναι να μην το βρει κανείς. Να παρασυρθεί και να νομίσει ότι συνέλαβε το νόημα. Μα νόημα δεν υπάρχει. Το μόνο νόημα είναι η αναζήτηση».
Σ’ αυτό το παιχνίδι με τον αναγνώστη στα τρίσβαθα της Καταπακτής, δεν υπάρχουν τυφλοσούρτες, συνταγές πρόσληψης κρυμμένων μηνυμάτων και κωδικοί πρόσβασης. Καθένας πορεύεται μοναχός και ανακαλύπτει τους προσωπικούς του θησαυρούς. Όπως λέει ο Κουζέλης στο συντομότερο αλλά ίσως και πιο επίκαιρο ποίημα της συλλογής:

PIN
Καλύτερα χωρίς πρόσβαση απρόσβλητος
από ταπεινωμένος αριθμομνήμων.